Crash-dieet volgen? Dit moet je weten

Jij wil kilo's kwijtraken, en je wil het NU. Een crash-dieet klinkt dan al gauw als de beste optie om dit zo snel mogelijk te bereiken. Overweeg jij om een crash-dieet te volgen? Dit extreme dieet heeft zowel voor- als nadelen voor jouw weightloss journey. Lees daarom eerst dit artikel goed door!

Wat is een crash-dieet?

Een crash-dieet is een extreme vorm van calorierestrictie, waarbij je doorgaans 1.000 calorieën per dag of minder consumeert dan je normale caloriebehoefte. Stel dat je normaal gesproken 2.000 kcal eet op een dag, dan betekent dit dus dat je bij een crash-dieet je calorie-inname halveert. 

Het doel hierachter is zo snel mogelijk afvallen: je creëert een groot calorietekort, waardoor je lichaam eerder genoodzaakt is om energie te verbranden uit opgeslagen vetreserves.

Crash-diëten zijn bedoeld om voor korte tijd ingezet te worden. Langer dan enkele dagen tot weken crash-diëten is niet houdbaar of aanbevolen.

Verschillende vormen van het crash-dieet

Een crash-dieet volgen betekent dus dat je in één klap je calorie-inname drastisch verlaagt naar zo'n 500 tot 1.000 kcal per dag. Maar hoe je dat voor elkaar krijgt, dat is op tal van verschillende manieren in te vullen. Een paar bekende varianten van het crash-dieet zijn bijvoorbeeld het:

• Ziekenhuisdieet, toegepast in ziekenhuizen om patiënten voor een medische greep snel te laten afvallen. Het ziekenhuisdieet volgt strikte voedingsrichtlijnen met een nadruk op eiwitrijke producten, groenten, fruit en veel water, en komt qua aantal calorieën neer op ongeveer 800 tot 1.200 kcal per dag. Dit dieet is bedoeld om maximaal 5 dagen gevolgd te worden. 
• Soepdieet, waarbij je weekmenu – je raadt het al – voor ongeveer 7 dagen lang uit voornamelijk zelfgemaakte, caloriearme en vetarme (groente)soep bestaat. Je dagelijkse calorie-inname komt daarbij uit op zo'n 800 tot 1.000 kcal per dag. 
• Cambridge-dieet (1-op-1 dieet): een dieet in 7 stappen onder begeleiding van een Cambridge-consulent, waarbij maaltijden vervangen worden door maaltijdshakes, -soepen, -repen en andere maaltijdvervangers. De totale calorieën komen daarbij doorgaans uit op slechts 500 per dag.
• Sapdieet (sapkuur, sapvasten), een zogenaamd detox-dieet waarbij je voor een paar dagen vaste maaltijden vervangt door groentesapjes en fruitsapjes. Hiermee zou je je lichaam ‘ontgiften’ (niet wetenschappelijk ondersteund) en kom je bovendien op een zeer lage hoeveelheid dagelijkse calorieën uit.

Als we de verschillende varianten van het crash-dieet met elkaar vergelijken valt op dat ze één ding – naast hun strenge calorierestrictie en korte duur – gemeen hebben: ze zijn erg eentonig en beperkt in hun product- en maaltijdvariatie.

Werkt een crash-dieet?

Terug naar jouw doel: zo snel mogelijk afvallen. Is een crash-dieet dan echt de beste oplossing? 

Gewicht verliezen is in de basis heel simpel: als er minder calorieën binnenkomen dan eruit gaan, val je af. Dus jep, als je een crash-dieet volgt, zal je op korte termijn kilo's kwijtraken. En als jij snel in die (trouw)jurk wil passen, er tiptop wil uitzien voor een speciale gelegenheid die eraan komt of gewoon nú eindelijk de motivatie hebt gevonden om iets aan je gezondheid en overgewicht te gaan doen, dan klinkt dat waarschijnlijk heel verleidelijk.

Maar waarschijnlijk wil je niet alleen snel, maar ook blijvend afvallen. En liefst niet je hele gezondheid op het spel zetten, als het even kan. In dat geval raden wij aan om toch even twee keer na te denken over dat crash-dieet, voordat je in het diepe springt. Lees eerst even rustig onderstaande kanttekeningen door.

Nadelen van het crash-dieet

#1. Lastig vol te houden

Een belangrijke voorwaarde van elk dieet, is dat je 'm wel moet kunnen volhouden als je het resultaat ervan wil zien. Dit is gelijk de eerste valkuil van het crash-dieet. 

Zo'n drastische calorierestrictie is erg pittig, en extra als jij eigenlijk juist een echte Bourgondiër, snack-fanaat of zoetekauw bent. En na 1 of 2 dagen komen die eentonige sapjes, soepjes of maaltijdvervangers ook je neus wel uit. Hierdoor is de kans dat jij vroegtijdig met je crash-dieet stopt en/of vervalt in een binge-sessie groot.

#2. Gewichtsverlies, maar ook vetverlies?

Het staat vast dat je met een crash-dieet in rap tempo kilo's kan kwijtraken. Maar het probleem is wel dat dit helaas niet per se vet is dat verdampt. In praktijk verlies je in de eerste paar dagen vooral vocht. En belangrijker: door de zeer restrictieve aard van het crash-dieet verlies op termijn waarschijnlijk ook spiermassa. (1) En dat wil je nou juist eigenlijk echt niét.

Je spiermassa beïnvloedt de stofwisseling. Spieren kosten je lichaam meer energie om te onderhouden dan vet, waardoor meer spiermassa er dus voor zorgt dat jij in rust extra calorieën verbrandt. Als je spiermassa verliest, is afvallen dus steeds lastiger.

#3. Groot risico op tekorten

Herinner je je nog wat alle crash-diëten gemeen hebben? Inderdaad, hun eentonige en beperkte karakter. Als je continu dezelfde soort voedingsmiddelen neemt en/of flink schrapt in bepaalde voedingsstoffen, zoals vetten en eiwitten, liggen tekorten op gebied van belangrijke voedingsstoffen, vitamines en mineralen op de loer. 

H3: #4. Het gevreesde jojo-effect

Het laatste wat jij wil als je net zoveel moeite hebt gestopt in je crash-dieet is wel dat je zuur behaalde resultaat tenietgedaan wordt. Toch is de terugvalkans bij (onbegeleid) afvallen met een crash-dieet groot. 

De psychologische impact van een crash-dieet kan de kans op emotie-eten vergroten. Na een aantal zeer strenge dagen of weken, doe je bovendien niets liever dan je oude, vertrouwde eetgewoontes weer oppakken. Je hebt immers niet gewerkt aan nieuwe gewoontes voor een houdbaar en gezond voedingspatroon. Maar op die manier ben je snel terug bij af, en voor je het weet ben je eindeloos aan het jojo'en in BMI. 

#5. Onveilig wegens risico's op gezondheidsschade

Zo'n extreem crash-dieet is een behoorlijke schok voor je lichaam. Dit resulteert in een verhoogd risico op allerlei gezondheidsproblemen. Extreme calorietekorten en snel gewichtsverlies leiden bijvoorbeeld makkelijk tot galstenen, verlagen het immuunsysteem, vergroten de kans op uitdroging en kunnen tijdelijke hartritmestoornissen veroorzaken. (2,3)

Onze tips om verantwoord, snel én blijvend af te vallen

Een crash-dieet kán in bepaalde contexten goed werken, maar we raden sterk aan om hierbij professionele en/of medische begeleiding bij te zoeken. 

Wil jij toch graag op eigen houtje die 5 kilo afvallen of 10 kilo afvallen? Dat kan natuurlijk, maar doe het op een veilige, verantwoorde manier! 

• Weet dat er geen “quick fix” is die jou op lange termijn een slank en gezond lichaam oplevert. Blijvend afvallen vergt de nodige mentale en fysieke inspanning, én vergt tijd. Wij raden aan om te streven naar 0,5 tot 1 kilo per week gewichtsverlies.
• Een dieet volgen kan je een handige kickstart geven bij het afvalproces, maar blijf niet eindeloos diëten en weet wel dat voor blijvende resultaten ook blijvende aanpassingen in je dagelijkse eetpatroon nodig zijn. Streef er dus naar om jezelf nieuwe, gezonde eetgewoontes aan te leren.
• Om af te vallen is het creëren van een calorietekort noodzakelijk, maar zorg er wel voor dat je binnen de overgebleven hoeveelheid calorieën voldoende eetvariatie aanbrengt om tekorten te voorkomen. Probeer geen hele groepen voedingsstoffen te schrappen en zorg ervoor dat je voldoende groente, fruit en vezels binnenkrijgt.
• Maaltijdvervangers kunnen een handige hulp zijn, maar vervang hiermee maximaal 1 tot 2 maaltijden per dag én zorg er wel voor dat je een maaltijdvervanger van hoge kwaliteit is. Mogen we je een tip geven? Onze eigen Orangefit® Diet afslankshake is door de Consumentenbond onafhankelijk beoordeeld als dé nr. 1 afvalshake!
• Vanwege hun eentonige karakter zijn crash-diëten lekker makkelijk op te stellen. Maar wist je dat afvallen op een gezonde manier ook heel makkelijk kan zijn? Bestel ons afslankpakket met 2 zakken Diet, een fit shaker én voedingsadvies van onze experts, dan heb je direct je weekmenu uitgestippeld.

In detail weten hoe gezond afvallen in z'n werk gaat? Check op onze uitgebreide overzichtspagina hoe je kan afvallen, lees hier hoe je snel kan afvallen of ontdek onze 9 beste tips bij afvallen. 

Bronvermelding

(1) Nijs, Y. (2024). Crash dieet, waarom is het een no-go? Obesity Centre Brussels.

(2) National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. (Geraadpleegd in december 2024). Dieting & Gallstones.

(3) Sandoiu, A. (2018). How do crash diets affect your heart? Study investigates. MedicalNewsToday.